رهبری
تاریخ وجوب روزه بر مسلمین
10 مرداد 1392 توسط جعفرثانی
تاریخ وجوب روزه بر مسلمین
خداوند در آياتى چند در سوره بقره مسأله روزه و وجوب آن را مطرح فرموده است: (يا ايّها الذين آمَنوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الذَّينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُم تَتَّقون)[1]
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد روزه بر شما واجب شده است چنان كه بر قبل از شما (امتهاى پيشين) واجب شده بود شايد كه باتقوا شويد.تاریخ وجوب روزه بر مسلمین
خداوند در آياتى چند در سوره بقره مسأله روزه و وجوب آن را مطرح فرموده است: (يا ايّها الذين آمَنوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الذَّينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُم تَتَّقون)[1]
«اى كسانى كه ايمان آورده ايد روزه بر شما واجب شده است چنان كه بر قبل از شما (امتهاى پيشين) واجب شده بود شايد كه باتقوا شويد.»
از اين آيه شريفه فهميده مى شود كه روزه در امتهاى پيشين نيز بوده امّا كيفيّت و نحوه آن متفاوت بوده است همچنانكه پيامبر وقتى وارد مدينه شد يهوديان را ديد كه در روز عاشورا روزه مى گيرند وقتى سبب آن را پرسيد در پاسخ به پيامبر گفتند اين روز (عاشورا) روزى است كه آل فرعون غرق شدند و موساى كليم با يارانش از شرّ فرعون نجات يافتند.[2]
وجوب روزه بر مسلمانان طبق كتب تاريخى معتبر در ماه شعبان سال دوّم هجرت بر پيامبر(صلى الله عليه وآله) از طريق امين وحى جبرئيل ابلاغ گرديد.[3] ومسلمانان به امر پیامبر اسلام شروع به گرفتن روزه نمودند ؛ بر اساس روایات اسلامی پیامبراکرم تمام ماه شعبان به عبادت وروزه واعتکاف اهتمام داشت وبرخی از اصحاب خاص مثل علی علیه السلام چندین ماه از سال به روزه اهتمام می دادند ؛ درسالی که روزه بعنوان تکلیف برمسلمانان اعلام شد آن حضرت ابتدا درباره اهمیت روزه فرهنگ سازی فرمود وخودش در ماه شعبان روزه بود از این روی اثر کاربردی رفتار و سیره ی حضرت درمیان مسلمانان فوری بود ؛ پیامبر قوانین و ضوابط و مقررات هر حکمی که از سوی خدا اعلام می شد به مسلمانان ابلاغ می کرد ؛ برای روزه نیز ضوابط خاص اعلام شد : کسانی که نتوانند به هر عذری در ماه رمضان بگیرند باید در ایام دیگر قضای آن و یا کفاره که عبارت از اطعام فقرا وآزاد کردن بردگان و…بود انجام بدهند ؛
كه در مورد فضيلت ماه رمضان پيامبر(صلى الله عليه وآله) مفصلا در خطبه اى كه مشهور است به خطبه شعبانيه كه در آخرين جمعه ماه شعبان ايراد فرموده نكاتى را ذكر فرموده است كه اهميت آن ماه را مى رساند و در تواريخ مذكور همچنين آمده است كه امر به وجوب روزه سيزده روز پس از تغيير قبله مسلمين از بيت المقدس به سوى كعبه بوده است.[4] با نگاهی کوتاه به فرازی از خطبه شعبانيه که در هفته ی آخر ماه شعبان برای ورود به ماه رمضان ایراد فرمود می توان دریافت که چگونه مسلمانان را با مهربانی و زیبایی به انجام روزه تشویق می کرد : پيامبر فرمود: (قَدْ اَقْبلَ اِلَيكُم شهرُ اللّهِ بِالبَرَكَةِ وَ الرَّحمةِ وَ الْمَغفِرَة…) «ماه خدا بر شما واجب گرديد ماهى كه در آن بركت و رحمت و مغفرت الهى مى باشد ماهى كه قرآن در آن نازل گشته…»[5]« …دعیتم فیه الی ضیافت الله… » به ضیافت الهی دعوت هستید سعی کنید در این ماه آداب ضیافت را نگهدارید و مراقب باشید که در حضور میزبانی هستید که غیر از بخشش وعفو و پذیرایی به احسن وجه در او گمانی نیست …..يكى ديگر از قرائنى كه دلالت بر وجوب روزه بر مسلمين در ماه شعبان سال دوم هجرت دارد اين است كه: آياتى كه در مورد روزه آمده و همچنين ساير آيات در سوره بقره به غير از يك آيه آن كه در اواخر سوره مى باشد همه در مدينه پس از هجرت پيامبر نازل گشته كه اين نكته حتمى بودن نزول وحى در مورد وجوب روزه را بعد از هجرت مى رساند.
نتيجه: حكم روزه در اواخر ماه شعبان سال دوّم هجرت بر پيامبر(صلى الله عليه وآله) نازل شده است.
———————————————————–
[1]- قرآن كريم، سوره بقره: 183.
[2]- يعقوبى، تاريخ يعقوبى (بيروت) ج 1، ص 401.
ـ محمد بن جرير طبرى، تاريخ طبرى (انتشارات مؤسسه اعلمى، مطبوعات بيروت) ج 2، ص 129.
ـ ابن اثير، الكامل فى التاريخ (بيروت) ج 2، ص 115.
[3]- همان مدرك.
[4]- همان مدرك.
[5]- شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 7، ح 20، باب 18 از ابواب احكام ماه رمضان.
»
حقیقت كرم و دنائت
03 مرداد 1392 توسط جعفرثانی
حقیقت كرم و دنائت
«قیلَ لَهُ(علیه السلام): مَا الْكَرَمُ؟قالَ: أَلاِْبْتِداءُ بِالْعَطِیةِ قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ وَ إِطْعامُ الطَّعامِ فِى الَْمحَلِّ. قیلَ فَمَا الدَّنیئَةُ؟ قالَ: أَلنَّظَرُ فِى الْیسیرِ وَ مَنْعُ الْحَقیرِ.»
از امام مجتبى سؤال شد: كرم چیست؟فرمود: آغاز به بخشش نمودن پیش از درخواست نمودن و اطعام نمودن در وقت ضرورت و قحطى. سؤال شد: دنائت و پستى چیست؟ فرمود: كوچك بینى و دریغ از اندك.
حدیث از امام حسن مجتبی (ع)
03 مرداد 1392 توسط جعفرثانی
حدیث از امام حسن مجتبی (ع)
1- نصیحت از سر اخلاص
«أَیهَا النّاسُ إِنَّهُ مَنْ نَصَحَ لِلّهِ وَ أَخَذَ قَوْلَهُ دَلیلاً هُدِىَ لِلَّتى هِىَ أَقْوَمُ وَ وَفَقَّهُ اللّهُ لِلرَّشادِ وَ سَدَّدَهُ لِلْحُسْنى فَإِنَّ جارَاللّهِ آمِنٌ مَحْفُوظٌ وَ عَدُوَّهُ خائِفٌ مَخْذُولٌ، فَاحْتَرِسُوا مِنَ اللّهِ بِكَثْرَةِ الذِّكْرِ.»
هان اى مردم! كسى كه براى خدا نصیحت كند و كلام خدا را راهنماى خود گیرد، به راهى پایدار رهنمون شود و خداوند او را به رشد و هدایت موفّق سازد و به نیكویى استوار گرداند، زیرا پناهنده به خدا در امان و محفوظ است و دشمن خدا ترسان و بىیاور است و با ذكر بسیار خود را از [معصیت خداى] بپایید.
2- شناخت هدایت
«وَ اعْلَمُوا عِلْمًا یقینًا أَنـَّكُمْ لَنْ تَعْرِفُوا التُّقى حَتّى تَعْرِفُوا صِفَةَ الْهُدى، وَ لَنْ تُمَسِّكُوا بِمیثاقِ الْكِتابِ حَتّى تَعْرِفُوا الَّذى نَبَذَهُ وَ لَنْ تَتْلُوَا الْكِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ حَتّى تَعْرِفُوا الَّذى حَرَّفَهُ، فَإِذا عَرَفْتُمْ ذلِكَ عَرَفْتُمُ الْبِدَعَ وَ التَّكَلُّفَ وَ رَأَیتُمْ الْفِرْیةَ عَلَى اللّهِ وَ التَّحْریفَ وَ رَأَیتُمْ كَیفَ یهْوى مَنْ یهْوى.»
به یقین بدانید كه شما هرگز تقوا را نشناسید تا آن كه صفت هدایت را بشناسید، و هرگز به پیمان قرآن تمسّك پیدا نمىكنید تا كسانى را كه دورش انداختند بشناسید، و هرگز قرآن را چنان كه شایسته تلاوت است تلاوت نمىكنید تا آنها را كه تحریفش كردند بشناسید، هر گاه این را شناختید بدعتها و بر خود بستن ها را خواهید شناخت و دروغ بر خدا و تحریف را خواهید دانست و خواهید دید كه آن كه اهل هوى است چگونه سقوط خواهد كرد.
برگي از تاريخ (9 رمضان)
27 تیر 1392 توسط جعفرثانی
برگي از تاريخ (9 رمضان)
حمله وهابيان حجاز به نجف اشرف (1225ق)
وهابيان حجاز علاوه بر حمله به نجف اشرف ، به زائران امام حسين (ع) نيز حمله ور شده و آنان را غارت نمودند و تعدادي را به شهادت رساندند . آنان شهرهاي بصره و كربلا را محاصره كرده و با قبيله اي آل بعيج و آل جشعم به نبرد پرداختند . وهابيان در اين تهاجم خويش ، جنايت هاي بزرگي با نام مبارزه با شرك مرتكب گرديدند .
رحلت عارف نامي شيخ « محمد بهاري همداني » (1325ق)
آيت الله حاج شيخ محمد بهاري همداني از عالمان بزرگ و عارفان مشهور قرن سيزده و چهاردهم هجري قمري در ايران است كه به وارستگي ، پارسايي ، كمال علم و عمل و تاثير نفس در تربيت شاگردان برجسته شهرت داشت . وي در سال 1265 ق در شهرستان بهار در اطراف همدان ديده به جهان گشود .آيت الله بهاري همداني پس از طي تحصيلات مقدماتي ، براي ادامه تحصيل ، به حوزه علميه نجف رفت و پس از اخذ درجه اجتهاد به تدريس پرداخت . او كه از جواني ، اهل عبادت و تهجد و رياضات شرعي بود ، در نجف به حلقه مريدان ملا حسينقلي همداني درآمد و پس از فوت استاد ، بسياري از افراد ، از وي كسب دستور ، سلوك مي كردند . تعليم و تدريس شيخ محمد به طور عمده ، شفاهي بود و يك مجموعه به نام تذكره المتقين از آثار وي گرد آوري شده است . اين عالم رباني و زاهد عارف ، سرانجام در هفتاد سالگي دارفاني را وداع گفت و در بهار همدان به خاك سپرده شد .
در گذشت عالم وارسته آيت الله « شيخ علي خويي » (1350ق)
شيخ علي بن علي رضا خويي از علماي اماميه قرن چهاردههم هجري ، در سال 1292ق در شهرستان خوي به دنيا آمد و تحصيلات ابتدايي را در زادگاه خود به پايان رساند. آنگاه عازم حوزه علميه نجف گرديد و از محضر آخوند خراساني و شيخ هادي تهراني بهره برد . شيخ علي خويي پس از مدتي ، به آذربايجان مراجعت كرد و در اروميه سكني گزيد و مصدر خدمات فرهنگي گرديد تا اين كه در سال 1350ق در 58 سالگي در بندر شرفخانه رخ در نقاب خاك كشيد . تشريح الصدور در 6 جلد ، تعادل و ترجيح ، عقد نكاح و عقد الفريد في شرح الفصايد از آثار اوست .
شرح دعای روز نهم ماه رمضان
27 تیر 1392 توسط جعفرثانی
دعای روز نهم ماه رمضان
«اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فیهِ نَصیباً مِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَةِ
وَاهْدِنی فیهِ لِبَراهینِکَ السّاطِعَةِ
وَخُذْ بِناصِیتی اِلی مَرْضاتِکَ الْجامِعَةِ
بِمَحَبَّتِکَ یا اَمَلَ الْمُشْتاقینَ»
«خدایا قرار ده برایم در این روز بهرهای از رحمت وسیعت و راهنماییام کن در این ماه به سوی دلیلهای درخشانت و مرا به سوی موجبات خوشنودی همهجانبهات سوق ده به حق محبتت ای آرزوی مشتاقان.»
با وسیع بودن حکومت و فرمانروایی ذات اقدس الهی، رحمت او نیز بسیار وسیع و گسترده است، رحمتی که شامل کسانی میشود که از فرمان خداوند و رسولش سرپیچی ننمایند به طوری که خداوند در قرآن میفرماید: ”فَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل رَّبُّکُمْ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَلاَ یُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ”(انعام ، ۱۴۷)
شرح فرازهای دعا
«اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فیهِ نَصیباً مِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَةِ»
خدایا، من را از رحمت واسعه خودت نصیب گردان.
برای استجابت این دعا باید چه کنیم؟ باید به زیردستمان کمک کنیم. اگر وضع مالی کسی خوب است، برای دختران دم بخت مستحق جهاز تهیه کند. در این صورت دعا درباره او مستجاب میشود و اگر زلزله شود، زیر آوار نمیماند؛ چون رحمت خدا شامل حال او شده است.
برای استجابت این دعا باید چه کنیم؟ باید به زیردستمان کمک کنیم. اگر وضع مالی کسی خوب است، برای دختران دم بخت مستحق جهاز تهیه کند. در این صورت دعا درباره او مستجاب میشود و اگر زلزله شود، زیر آوار نمیماند؛ چون رحمت خدا شامل حال او شده است
رحمت خداوند بسیار وسیع و گسترده است، وسعتی که ما نمیتوانیم با قلم و زبان خود آن را وصف نماییم اما اگر به آیات قرآن توجه کنیم، ”الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ…” (انعام ،۱) یعنی ”شکر خداوندی که آسمان و زمین را خلق کرد…” لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ”(سبا ،۱) یعنی ”و برای خداوند است هرچه که در زمین و آسمان است” و ”وسع کرسیه السموات و الارض و لایوده حفظهما و …”(بقره ، ۲۵۵) یعنی ”قلمرو علم خداوند از آسمان و زمین فراتر و نگهبانی آسمان و زمین بر او آسان و بی زحمت است” آنگاه است که در مییابیم که با وسیع بودن حکومت و فرمانروایی ذات اقدس الهی، رحمت او نیز بسیار وسیع و گسترده است، رحمتی که شامل کسانی میشود که از فرمان خداوند و رسولش سرپیچی ننمایند به طوری که خداوند در قرآن میفرماید: ”فَإِن کَذَّبُوکَ فَقُل رَّبُّکُمْ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَلاَ یُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ”(انعام ، ۱۴۷) یعنی ”پس اگر تو را (ای پیغمبر) تکذیب کنند بگو خدای شما با آنکه دارای رحمت بی منتهاست (اما) عذابش را از فرقه بدکاران باز نخواهد داشت” پس از خداوند میخواهیم که ما را در این روز شامل رحمت واسعهاش قرار داده و بین ما و قوم مجرم جدایی اندازد…
قران
«وَاهْدِنی فیهِ لِبَراهینِکَ السّاطِعَةِ»
خدایا من را هدایت کن به ادله روشن خودت.
”منظور از براهینک الساطعه چیست؟”
در دعای این روز میخوانیم واهدنی فیه ”در این روز مرا هدایت نما” حال میخواهیم بدانیم این هدایت چیست؟ در جواب میتوانیم بگوییم: ”والله یهدی من یشاء الی صراط مستقیم”(بقره ، ۲۱۳) یعنی ”خداوند هر که را بخواهد به راه مستقیم هدایت میکند” پس این هدایت، هدایت به صراط مستقیم است، حال میخواهیم بدانیم صراط مستقیم چیست؟ که در جواب باید بگوییم: ”وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّی وَرَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ ”(مریم ، ۳۶)
یعنی ”به درستی که خداوند رب من و شماست پس او را بپرستید که این است صراط مستقیم” حال چگونه به این صراط مستقیم دست یابیم و طریقه عبادت و بندگی نمودن پروردگار عالمیان را از که بیاموزیم؟ که در اینجاست که ”لبراهینک الساطعه” ”به وسیله ادله و براهین روشن” به کار میآید که این ادله و براهین روشن هیچ چیزی جز آیات قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) نمیباشد. به طوری که ”ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین”(بقره ،۲) یعنی ”این کتابی است که در آن شکی نیست و هدایتیست برای تقواپیشگان” و پیامبر اکرم (ص) نیز در حدیث ثقلین چنین فرمودند: ”انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی و اهل بیتی، لن یتفرقا حتی یردا علی الحوض ما ان تمسکتم بهمالن تضلوا ابدا” یعنی ”من در بین شما دو چیز گرانبها به امانت میگذارم: کتاب خدا و اهل بیتم، و آن دو هرگز از هم جدا نمیشوند تا اینکه در حوض کوثر بر من وارد شوند، مادامی که به آن دو تمسک جویید هرگز تا ابد گمراه نشوید” که ما نیز از خداوند میخواهیم که در این روز ما را به پیروی از قرآن و اهل بیت علیهم السلام یاری نموده و به صراط مستقیم هدایت فرماید…
در روایات نیز داریم که بهترین حالات بنده هنگامی است که آن بنده در مقابل ذات اقدس الهی سجده مینماید، پس از خداوند میخواهیم که پیشانی ما را فقط جایگاه سجده نمودن به ذات اقدسش گرداند نه سجده گاه شیطان (نه فرمان برداری از شیطان…)
«وَخُذْ بِناصِیتی اِلی مَرْضاتِکَ الْجامِعَةِ»
من را به سمت موجبات خوشنودی و رضایت خودت ببر.
از من راضی باش هرچند که بد کردم و عمرم را به بطالت مصرف کردم. حالا آمدهام و من را به سمت رضایت خودت ببر. از من خشنود شو و رضایت جامع داشته باش.
باید تمام عیبها را از خود دور کرد و با غیبت نکردن، حلال کردن مال و… تا این دعا در موردمان به استجابت برسد .
منظور از ”وخذ بناصیتی” چیست؟
ما از خداوند میخواهیم که پیشانی ما را گرفته و به سوی رضا و خشنودیاش بکشاند چرا که پیشانی محل سجده انسان به ذات اقدس پروردگار است .
رضای خداوند بزرگترین سعادتمندیهاست که یک انسان میتواند آن را به دست آورد، چرا که زمانی پروردگار عالمیان از بنده خویش راضی میگردد که بنده از دستورات و اوامر او اطاعت نموده و حق بندگی را به جا آورد و هنگامی که بنده از اوامر الهی اطاعت نماید آنگاه است که جمیع وعدههای خداوند که در قرآن به ایمان آورندگان بشارت داده شده است محقق میگردد که آن هم از رضای الهی نشأت میگیرد، پس رضای الهی جامعترین نعمتهای خداوند است
هنگامی که بنده به درگاه الهی سجده مینماید آنگاه است که خود را تسلیم امر پروردگار نموده و خود را در پیشگاه او خوار و ذلیل میداند و در روایات نیز داریم که بهترین حالات بنده هنگامی است که آن بنده در مقابل ذات اقدس الهی سجده مینماید، پس از خداوند میخواهیم که پیشانی ما را فقط جایگاه سجده نمودن به ذات اقدسش گرداند نه سجده گاه شیطان (نه فرمان برداری از شیطان…)
منظور از مرضاتک الجامعه چیست؟
همانطور که قبلاً هم توضیح داده شد رضای خداوند بزرگترین سعادتمندیهاست که یک انسان میتواند آن را به دست آورد، چرا که زمانی پروردگار عالمیان از بنده خویش راضی میگردد که بنده از دستورات و اوامر او اطاعت نموده و حق بندگی را به جا آورد و هنگامی که بنده از اوامر الهی اطاعت نماید آنگاه است که جمیع وعدههای خداوند که در قرآن به ایمان آورندگان بشارت داده شده است محقق میگردد که آن هم از رضای الهی نشأت میگیرد، پس رضای الهی جامعترین نعمتهای خداوند است که در این روز از او به حق دوستی و محبتش به جمیع بندگان میخواهیم که این رضا و خشنودی را نصیب ما گرداند.
روایت است که دوستی صد درجه دارد که ۹۹ بخش آن مخصوص خدا است و یک درجه آن بین مخلوقات تقسیم شده و خدا در همان یک بخش نیز، سهم دارد
«بِمَحَبَّتِکَ یا اَمَلَ الْمُشْتاقینَ»
این دعاها را درباره من مستجاب کن، به حق دوستی خودت ای آرزوی مشتاقان.
اینطور میگوییم چون خدا نسبت به ما دوستی دارد و خدا صد برابر محبت والدین به اولاد، ما را دوست دارد. روایت است که دوستی صد درجه دارد که ۹۹ بخش آن مخصوص خدا است و یک درجه آن بین مخلوقات تقسیم شده و خدا در همان یک بخش نیز، سهم دارد. خدایا این دعاها را به محبت خودت درباره ما مستجاب کن.
منابع :
بیانات آیة الله مجتهدی تهرانی
سایت مفاد