رهبری
هوالحق
صبح روز دوشنبه 30 فروردین 95مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س)مرند مهمانان ویژه ای از شهر مقدس قم داشت؛معاون محترم آموزش مرکز آقای خالقی و هیات همراه ایشان خانم غروی و خانم انجم شعاع به همراه آقای محدث در جمع طلاب، کادر و اساتید و هیئت امنای این مدرسه حضور داشتند . شروع برنامه با قرائت قرآن و سرود ملی، خیرمقدم گویی و بیان گزارش اجمالی از عملکرد مدرسه توسط خانم جعفری ثانی مدیریت مدرسه ، مداحی به مناسبت میلاد امام جواد (علیه السلام) توسط آقای کریم پور، قرائت مقاله توسط خانم برزگر از اعضای هسته پژوهشی با موضوع سیره اقتصادی امام علی(علیه السلام)در توسعه بود ادامه برنامه نشست اختصاصی هریک از مهمانان با طلاب، اساتید و کادر مدرسه با حضور متولی محترم مدرسه حجت الاسلام و المسلمین حاج آقای نعمت زاده.
اهمّ برنامه های این مهمانان در بازدید یک روزه اشان عبارت بود از :
1»بازدید از بخش های مختلف مدرسه علمیه فاطمه الزهراء مرند
2»حضور و سخنرانی اخلاقی و علمی در جمع طلاب،اساتید و کادر مرند
3»پاسخ به سوالات طلاب در یک نشست صمیمی
4»شرکت در جلسه هیات امناء مرند با تاکید بر ارتقائ علمی و معنوی طلاب
کادر اداری و اساتید مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س) مرند بعد از ظهر روز سه شنبه 24 فروردین ساعت 6/30 در دفتر امام جمعه با حضور حجت الاسلام و المسلمین آقای نعمت زاده جلسه کاری و علمی پیرامون مسائل آموزش و علمی داشتند. در این نشست ایشان مطالبی جهت ارتقاء علمی و فرهنگی و پژوهشی بیان کرده و تعدادی از اساتید نظرات و راهکارهای خود را بیان کردند.
باسمه تعالی
نویسنده: ملیحه زکی از مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س) مرند
عنوان مقاله:
تأثیر وراثت بر بهداشت روانی فرزند در دوران بارداری
زمستان94
چکیده:
طی این تحقیق به تأثیر وراثت بر بهداشت روانی فرزند در دوران بارداری تأکید شده است. این دوران نه تنها برای جنین بلکه برای مادر هم بسیار مهم و تأثیرگذار است. در واقع اضطراب یا آرامش روانی مادر در دوران بارداری به جنین منتقل می شود و هر دو را تحت تأثیر قرار می دهد. پس برای این که مادر و جنین هر دو در آرامش و سلامت روحی و جسمی باشند، باید هم مادر و هم اطرافیان او به ویژه پدر نکاتی را در نظر داشته باشند و رعایت کنند.
کلید واژه ها : دوران بارداری ، بهداشت روانی ، مادر ، فرزند ، وراثت.
مقدمه
خانواده، تنها نهاد فطری و طبیعی بشر است. هیچ نهادی به قدمت و قداست خانواده وجود ندارد. با تأمل عمیق و اندیشه ژرف، به نیکی در می یابیم که فلسفه ی آفرینش هستی بر زوجیت خانواده استوار است و خانواده یعنی زن و مردی که با پیمان مقدس ازدواج کنار هم آرامش می یابند. در این معنا فرزند، نیز هبه ، هدیه و مهمان و امانتی است برای زن و شوهر. هنگامی که زن و شوهر از عمق وجود همدیگر را دوست می دارند، می توانند با اراده و اختیار آماده شوند تا با دعا و نیایش و برنامه ریزی صاحب فرزند شوند .
بدون تردید مادران و پدران فهیم نیک می دانند یا باید بدانند که دوران زندگی قبل از تولد از اهمیت و حساسیت فوق العاده ای برخوردار است. این دوره از مهم ترین دوره های تربیتی به معنای دقیق آن است، زیرا هر روز و لحظه اش در زندگی پس از تولد نقش جدی دارد. به بیان دیگر، زمینه- ی آسیب پذیری ها و بستر رشد زیستی و روانی مطلوب در همین دوره فراهم می شود .
زندگی هر انسانی صحنه ها و اوضاع گوناگون دارد و هر فردی نقش های آن را از آغاز زندگی خود ایفا می کند. اگرچه سن افراد از هنگام تولد آغاز می شود، ولی در واقع، رشد هر فرد و زندگی او پیش از آن ـ یعنی لحظه ی تشکیل نطفه ـ آغاز شده است .
فهرست محتوایی مقاله
1- وراثت و بهداشت روانی
2- تعامل محیط و وراثت
2-1 تعامل محیط و وراثت از نظر اسلام
2-2 تعامل محیط و وراثت از دیدگاه معاصر
3- نقش خواندن دعا و قرآن والدین بر بهداشت روانی فرزند
4- نقش مثبت اندیشی مادر باردار بر بهداشت روانی فرزند
5- مراقبت های چهل روز قبل از انعقاد نطفه
6- مراقبت های پزشکی موثر بر بهداشت روانی
7- دقت در نقش پدری
1- وراثت و بهداشت روانی فرزند
از آن جا که آیین مقدس اسلام، از ناحیه ی خداوند متعال آمده است و آن چه مصلحت مردم ایجاب می کرده ارائه داده است، مسئله ی وراثت و تأثیر سرنوشت ساز آن نسبت به نسل های بعدی، در آن به وضوح بیان گشته است و برای گزینش همسران، ضمن توضیح ویژگی های خوب و بد زن و مرد، بارها به طور اکید دستور دقت و تحقیق داده شده و راهنمایی های بسیار ارزشمندی شده است که برای نمونه پاره ای از آن ها را نقل می کنیم .
پیامبر اکرم (صلی الله وعلیه آله و سلم) می فرمایند: «اُنْظُرْ فى أىِّ شىْءٍ تَضَع ولدک فإنَّ العرق دَسّاس ؛ دقت کن ببین فرزند (و نطفه ی خود) را در چه جایی قرار می¬دهی، زیرا که خلقیات از خانواده به فرزند اتصال دارد» .
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «إیاکمْ وَ تَزویجَ الْحَمْقاءِ فَإنَّ صُحْبَتَهَا بَلاءٌ وَ وَلَدَها ضِیاعٌ ؛ بر شما باد که از ازدواج با همسران ( کم فهم و عقب افتاده ) پرهیز کنید، که زندگی با آن ها درد سر است و فرزندانشان ضایع و تباه می باشند» .
هر چند جنین از یک سلول آمیخته از نطفه ی زن و مرد، به وجود می آید و پدر و مادر در پیدایش کودک، هردو بالسویه دخیل اند و فرزند، در وراثت، ویژگی های جسمی و روحی از هر دو بهره گرفته و به آنان شبیه می باشد، ولی تردیدی نیست که با قرار گرفتن نطفه در رحم زن، رابطه ی وراثتی و سازندگی پدر، با وی قطع می شود و این، تنها مادر است که کودک را می سازد و آن موجود ذره بینی را به انسان کامل تبدیل می کند. و بالأخره این مادر است که استعدادهای گوناگون جنین را به فعلیت می رساند و بسیاری از مقدرات کودک، از کمالات و نواقص در رحم مادر تحقق می یابد، چنان که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «السَّعِيدُ مَنْ سَعِدَ فِي بَطْنِ أُمِّهِ وَ الشَّقِيُّ مَنْ شَقِيَ فِي بَطْنِ أُمِّهِ ؛ شقی و بدبخت کسی است که در رحم مادر، بدبخت شده و سعادتمند، کسی می باشد که در رحم مادر، سعادتمند گشته است» .
یعنی شأنیت سعادت و شقاوت را، طفل در رحم مادر دارد. آری، مادر در تمام ایام بارداری، ضامن خوشبختی و بدبختی کودک است، جنین در رحم مادر، درست مانند یک عضو مادر است، تمام امور مادی و معنوی که در جسم و روح مادر مؤثر است، عینا در روح و جان فرزندش نیز اثر دارد چنان که، نا آرامی فکری، بد اخلاقی و بی بند و باری مادر، وی را معیوب و خشن بار می آورد .
وراثت و محیط در بهداشت روانی انسان ها با هم تعامل دارند که هم اسلام آن را بیان کرده و هم دانشمندان به نتیجه این تعامل دست یافته¬اند .
2- تعامل وراثت و محیط
2-1- تعامل وراثت و محیط از نظر اسلام: در منابع اسلامی، به مناسبت های گوناگون، در مورد عوامل مؤثر در رفتار، قلمرو و چگونگی تأثیر آن ها اشاره شده :
ـ برخی صفات مانند خلق و خو، رنگ پوست، بلندی و کوتاهی قد ـ با شدت و ضعفشان ـ بیشتر به وسیله ی عوامل ارثی تعیین می شود، اگر چه تأثیر محیط نیز در آن ها مطلقا نفی نمی شود .
ـ وراثت در برخی از ویژگی های انسان، نقش زمینه سازی و تأمین ظرفیت ها و استعدادها را بر عهده دارد و عوامل محیطی آن ها را به فعلیت می رسانند؛ مانند هوش، یادگیری، تربیت اجتماعی و رشد معنوی. البته اگر مایه های اصلی ذاتی وجود نداشته باشند عوامل محیطی به تنهایی کاری از پیش نمی برند .
ـ با وجود کنش متقابل بین عوامل محیطی و جنبه های ارثی، این عوامل همیشه تعیین کننده نیستند، بلکه در قلمرو رفتارهای اختیاری انسان تعامل وراثت و محیط نقش زمینه ساز دارد و عامل تعیین کننده «اراده» و انتخاب شخص است؛ مثلا در تعبیرات قرآن کریم درباره ی حضرت مریم (علیهاالسلام) می توان به نقش سه عامل وراثت، محیط و اراده در کمال اختیاری او پی برد .
امیر مؤمنان (علیه السلام) نیز درباره ی کسانی که به مراتب بالایی از رشد معنوی رسیده اند، با اشاره به وراثتی بودن این ویژگی ها، آن هارا به دلیل صلاحیت های ذاتیشان انتخاب می کند و سپس با توجه به جنبه ی محیطی و اراده شان در شکوفا شدن این استعدادها به نقش آزمون های الهی و پیشرفت ارادی در این در این مرحله اشاره می نمایند .
2-2- تعامل محیط و وراثت از دیدگاه معاصر: در دیدگاه های معاصر، به جای طرح مستقل هر یک از دو عامل محیط و وراثت، به تعامل این دو بر یکدیگر توجه می کنند. در فرایند رشد، عوامل وراثتی و محیطی به صورتی پیچیده و با اشتراکی تنگاتنگ، از لحظه ی لقاح تا پایان عمر، چگونگی رشد موجود زنده را تحت تأثیر قرار می دهند، به گونه ای که تغییرات وراثتی یا محیطی، رشد موجود زنده را دستخوش تغییر و دگرگونی می سازند و نقص یا فقدان یکی از نیروهای وراثتی یا محیطی، رشد موجود زنده را در معرض مخاطره قرار می دهند. این تعامل دارای اصول خاصی است که در ابعاد و ویژگی های گوناگون، تأثیر هر یک از این دو بر یکدیگر یکسان نمی باشد .
پس از مطالعات انجام شده، نتیجه می گیریم گر چه محیط و وراثت دو مقوله ی جدا از هم محسوب می-شوند، اما این دو در کنار یکدیگر بر رفتار آدمی تأثیر می¬گذارند. تا انسان در محیطی قرار نگیرد چگونه می-تواند تعلیمات موروثی خود را به نمایش بگذارد؟ پس این دو در کنار یکدیگر موجب می¬شوند که مغز تصمیمی درست و عاقلانه صادر کند که ما آن را رفتار سالم می¬خوانیم .
3- نقش خواندن دعا و قرآن بر بهداشت روانی فرزند
خداوند یگانه، آفریدگار مطلق و توانا بر هر امری است و آفریدن انسانی با فضیلت در حاکمیت قدرت مطلق او هست. او در صورت توجه والدین و فراهم شدن استجابت دعا، بر وراثت و ژن های حاوی صفات تأثیر می گذارد و آن ها را به سوی در خواست قلبی آنان رهنمون می سازداز این رو پیشوایان معصوم (علیهم السلام) می فرمایند: قبل از آمیزش به خدا توجه کنید و از او در خواست فرزندی سالم و صالح نمایید. در قرآن کریم در توصیف اهل ایمان می فرماید: «وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَاهَــبْ لَنَــامِنْ أَزْواجِـنَا وَذُرّیاتِنَا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَاماً ؛و کسانی که می گویند: پروردگارا، از همسران و فرزندانمان مایه ی چشم روشنی ما قرار ده و ما را برای پرهیزگاران پیشوا گردان» .
همسرانی که تصمیم به بارداری دارند، دعاهای مناسب توصیه شده در روایات را بخوانند و از خداوند درخواست کنند که فرزندی مایه ی آبرو و سعادت به آنان عطا کند، چه بسا همین دعا، به اجابت برسد و آینده ی روشنی برای فرزند فراهم سازد .
این سخنان و نظایر آن ها، نشان می دهد که دعا بر روی وراثت و عوامل ژنتیکی و شکل گیری شخصیت فرزندان تأثیر می گذارد و سبب می شود،آن ها علاقه ی کمتری به انجام اعمال ناشایست داشته باشند .
انس با قرآن باعث می شود که قرآن با گوشت و خون همسران عجین شود و سپس به فرزند آنان منتقل گردد. در این میان قرائت آیاتی از سوره ی نور قبل از همبستری سفارش می شود .
« اللهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَوةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَیْتُونِةٍ لاشَرْقِیَّةٍ وَلاغَرْبِیَّةٍ یَكَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌعَلَى نُورٍ یَهْدِی اللهُ لِنُورِهِ مَن یَشَاءُ وَیَضْرِبُ اللهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ؛ خداوند نور آسمان ها و زمین است؛ مثل نور خداوند چراغدانی است که در آن چراغی (پرفروغ) باشد؛ آن چراغ در حبابی قرار گیرد؛ حبابی شفاف و درخشنده هم چون یک ستاره فروزان؛ این چراغ با روغنی افروخته می شود که از درخت پر برکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی؛ (روغنش آن چنان صاف و خالص است که) نزدیک است، بدون تماس با آتش شعله ور شود؛ نوری است بر فراز نوری؛ وخدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می کند و خداوند به هر چیزی دانا است» .
ما به خوبی می دانیم که خواندن قرآن در هر حالی - شادی یا اندوه - موجب آرامش روح و جسم آدمی می گردد. این آرامش اگر در طول بارداری تداوم داشته باشد جنین نیز آن را حس می کند و 9ماه اولیه ی زندگی خود را با آرامش شروع می کند و در زندگی بیرون رحمی از فواید آن بهره می برد .
4- نقش مثبت اندیشی مادر بر و بهداشت روانی فرزند
جنین از مادر تغذیه می کند پس اگر غذایی که مادر می خورد با لذت باشد، ارتباط های اجتماعی محبت آمیز و دوستانه و دیدی مثبت به همسر، خانواده و زندگی اش داشته باشد، اثر بسیار خوبی بر جنین خواهد گذاشت. بچه هایی که خوب ارتباط برقرارمی کنند و همیشه شادند و لبخند به لب دارند، معمولا مادرانی با افکار مثبت داشته اند. این مادران در آرامش با جنینشان صحبت و عشق و محبت را به او منتقل کرده اند. احساس لذت مادر از بارداری و حرکت های جنین، به جنین منتقل می شود و این موضوع باعث تأمین سلامت روان او خواهد شد. اگر مادر احساس های مثبت داشته باشد، می- تواند جنین خود را به سمت داشتن زندگی خوب هدایت کند. اگر مادر قبل و بعد از تولد فرزندش افکار مثبت نداشته باشد و مرتب دچار ترس و تنش شود در نتیجه فرزندش از عشق، علاقه، اعتماد به نفس و … محروم می ماند .
تجربه های سازنده در طول بارداری سبب پیدایش اندام ها و ذهن سالم می شود، حال آن که تجربه های مخرب، اندام ها و ذهن بیمار را می آفریند. یکی از مباحث جدید و جالب در تحقیقات سلامت جنین، بررسی حالت عاطفی مادر و تأثیرات آن بر جنین در حال رشد است. به نظر می رسد نگرانی مداوم مادر در طول بارداری موجب ترشح هورمون هایی می شود که عامل فشار روحی هستند و در اثر نفوذ این هورمون ها به درون جفت این حالت نیز از مادر به جنین منتقل می شود، زیرا اجزای اصلی سیستم عصبی جنین که شامل هسته اولیه ی مغز، طناب نخاعی و گیرنده های حسی هستند در 5 هفته اول بارداری پدید می آیند و به تدریج تکامل پیدا می کنند و از این طریق جنین با دنیای بیرون خود رابطه برقرار می کند .
5- مراقبت های چهل روز قبل از انعقاد نطفه
در فرهنگ اسلامی عدد چهل جایگاهی ویژه دارد. چله نشینی برای رفع احتیاجات، حفظ کردن چهل حدیث، رعایت اخلاص در چهل روز، کمال عقل در چهل سالگی و دعا برای چهل مؤمن، از این نمونه هاست .
عدد چهل، در روایات و قرآن ارزش و احترامی ویژه دارد، به عنوان مثال در قرآن کریم، مدت خلوت حضرت موسی (علیه السلام) را چهل روز ذکر می کند: «وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً» .
در روایات آمده است: «هرکس برای نفع امت من چهل حدیث حفظ کند، خداوند او را در روز قیامت فقیه و دانشمند بر می انگیزد» .
خداوند، به پاس مأموریت و رسالت بزرگ پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) به ایشان فرمودند: «آن قدر به تو عطا کنم و ببخشم تا راضی شوی » ؛ به گونه ای که او را به معراج، اوج ملکوت و مقام قرب خویش برد و او را از عالم ملک به عالم ملکوت و دیدار با عرشیان، کروبیان و پیامبران بالا برد؛ در بهشت سیر و سیاحت کرد؛ مقام بهشتیان، پویندگان راه حق، ذلت و خواری گمراهان را مشاهده کرد. بعد از نزول از عرش خدا، چهل شبانه روز دوری از خدیجه ی پاک و گرفتن چهل روز روزه و نزول غذای آسمانی در شب چهلم، به امر خداوند به سراغ خدیجه رفت و با او همبستر شد. نطفه ی خورشید عالم تاب آسمان عصمت و طهارت، فاطمه (سلام الله علیها) تکوین یافت. به گفته ی خدیجه، آن زن پاکدامن به خدا قسم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بعد از چهل شبانه روز دوری از من وقتی که با من همبستر شد، از من دور نشد مگر اینکه نوری ویژه را در خود احساس کردم. وی انیس و مونس تنهایی مادر بود و در رحم مادر با او صحبت می کرد. او را در برابر بعضی از حوادث و ناملایمات دلداری می داد .
قبل از این که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) وجود نورانی خود را به عرصه ی گیتی ببخشد، خدیجه کسی را سراغ زنان قریش می فرستد تا او را در وضع حمل یاری کنند و آنان به خاطر ازدواج خدیجه با محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) از آمدن امتناع می کنند؛ اما خداوند مقام و منزلت سبب زنان دو عالم را به همگان نشان می دهد، ناگهان درهای آسمان باز می شود و چهار زن از آن بیرون می- آیند؛ اولی می گوید من مادرت حوا هستم؛ دومی: آسیه همسر خدا پرست فرعونم؛ سومی: کلثوم خواهر موسی هستم و چهارمی: مریم مادر عیسی هستم، آمده ایم تا تو را در ولادت کوثر خدا کمک کنیم. یکی از بانوان آسمانی دست به پهلوی خدیجه می کشد؛ و فاطمه به دنیا می آید در حالی که سر به سجده گذاشته و انگشت مبارکش را بالا گرفته بود .
اما این که خصوصیت عدد چهل و اسرار نهفته در این عدد چیست. برای ما روشن نیست؛ البته، چه بسا با توجه به ویژگی های انسان، تکرار یک امر معنوی و تعمیق یک رفتار پسندیده ویژه ی خداوندی را نازل می کند. هیچ عملی مانند انجام واجبات الهی و دوری از محرمات میسر نیست؛ هم چنین در میان واجبات، نماز اهمیت ویژه ای دارد .
6- مراقبت های پزشکی موثر بر وراثت و بهداشت روان
خودداری از بارداری قبل از 18و پس از 35سالگی و خودداری از بارداری های با فاصله ی بسیارکم؛ حدود 25درصد از عقب ماندگی ذهنی علت زیست شناختی دارند. بعضی از ازدواج های فامیلی، بارداری های بالای 35 سال، اختلالات کروموزومی و متبولیکی مانند سندرم داون (منگولیسم) و هم چنین آسیب های مغزی به دلیل ضربه، زایمان، عفونت و صرع از شایع ترین علل زیست شناختی عقب ماندگی ذهنی به شمار می روند .
7- دقت در نقش پدری
در خانواده ی همسران آرامشگر، پدران نیز مسئولیت خطیری در دوران بارداری مادران بر عهده دارند، زیرا ایجاد تسهیلات لازم از لحاظ مختلف، فراهم ساختن آرامش خاطر، سلامت روانی و عاطفی مادر و تلاش در حسن تأمین نیازهای زیستی، روانی و اجتماعی مادر و سیراب ساختن وی از منبع محبت،
از وظایف و مسئولیت های پدران آگاه و متعهد است. رسالت اصلی پدران به عنوان سنگربانان دژ استوار و مطمئن و مستعد وجود مادران، این نقش آفرینان پربرکت کانون خانواده در امر تربیت، به ویژه در دوران بارداری ، مراحل اولیه رشد و پی ریزی شالوده ی ماندگار شخصیت فرزند، بذل توجه به نیازهای همسر و تلاش در حسن تأمین نیازهای زیستی ـ روانی و عاطفی ایشان است . پدران بدانند که فرزندان از دوران جنینی نیازمند محبت آنان هستند و این علاقه را درک می کنند و به یاد می سپارند به خصوص اگر این محبت به صورت جسمی _ نوازش از روی بدن مادر _ باشد جنین به آن واکنش نشان می دهد.. این سنگربانان علاوه بر وظایف ذکر شده تعهدات دگری نیز دارند، از جمله این تعهدات سخن گفتن با جنین و بیان کردن توقعاتشان از آنان است. پدران فهیم نیز خوشحالی خود را - علاوه بر این که در رفتارشان نشان می دهند- به مادران به صورت کلامی بیان کنند تا هم مادر و هم جنین از این احساس لذت ببرند .
نتیجه
امروزه با استفاده از ابزارها و روش های پیشرفته قابل ترسیم شده، ما شاهد تصاویر قابل درکی از مراحل رشد و تمامی سیستم های بدن جنین هستیم. این دانش تا آن جا پیش رفته است که تحقیقات و پژوهش های عصب شناسان، بیوشیمیست ها و محققان این حوزه این موضوع را که تأثیرات محیطی و تجارب جنین در دوران بارداری و حتی هنگام زایمان بر روند تکامل و رفتارهای آتی فرد مؤثر می- باشد را تأیید می کند. گر چه بسیاری از مردم گمان می کنند که تربیت فرزند و توجه به بهداشت روانی او از هنگام تولد به بعد است، اما این یک اشتباه بیش نیست. فرزند زمانی که متولد می شود 9ماه در رحم مادر ش بسیاری از سخنان و صداها را شنیده و به خاطر سپرده است. نتایج مطالعات حاکی از وجود حافظه در دوران جنینی است، هرجا که حافظه است یادگیری هم وجود دارد در ضمن یادگیری جنینی شباهت زیادی به کیفیت یادگیری بزرگسالی دارد .
موضوعات پیشنهادی بنده جهت تحقیقات بیشتر که می تواند مورد بررسی قرار گیرد، شامل:
- بررسی نقش اطرافیان در بهداشت روانی فرزند
- بررسی نقش تحصیلات پدر و مادر در بهداشت روانی فرزند
- بررسی نقش دین و اعتقادات دینی مادر بر بهداشت روانی فرزند
- بررسی نقش ورزش مادر بر بهداشت روانی فرزند
فهرست منابع
قرآن
نهج البلاغه
1- آذربایجانی، سعید، محمدرضا ، سالاری فرد، روانشناسی عمومی، انتشارات زمزم هدایت ، قم،1387 .
2- افروز، غلامرضا ، مبانی روانشناختی تحکیم خانواده در غربت، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1389 .
3- امیرصادقی، نصرالدین، طب الرضا ـ طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام، معراجی، تهران، 1381 .
4- انیس، ابراهیم و دیگران ، معجم الوسیط، انتشارات ناصر خسرو، ج2 ، تهران ، بی تا .
5- بوالهری، جعفر، بهداشت روان برای کارشناسان بهداشتی، انتشارات بشری، تهران ،1381 .
6- پور قاسم میانجی، مژگان، خوراک های حلال و حرام ، نشر بین الملل، تهران، 1388 .
7- جزایری، زین الدین، اعجاز خوراکی ها، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1392.
8- حر عاملی، محمد ، وسایل الشیعه ، ج14،15، مکتبة الاسلامیه ،1397ق .
9- حیدری نراقی، علی محمد، والدین و فرزندان، انتشارات مهدی نراقی، تهران ، 1386 .
10- دمیری، کمال الدین محمد بن موسی، حیاة الحیوان الکبری، منشورات رضی ، قم، 1364 .
11- دهخدا ، علی اکبر، لغت نامه، ج2،4 ، چاپ اول ، دانشگاه تهران ، تهران ،1373 .
12 - رضا زاده ، مجتبی، حسینی، احمد، آشنایی با نازایی و روش های درمان آن ، جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران، تهران ،1373 .
13- رضا نیا معلم، محمد رضا، باروری های پزشکی از دیدگاه فقه حقوق، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ، چاپ دوم، قم ،1383 .
14- ری شهری، محمد، میزان الحکمة، ج1،3،4، دارالحدیث ، 1416ق .
15- صانعی، سیّد مهدی، بهداشتروان در اسلام، بوستان کتاب، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1382 ش .
16- صانعی ، صفدر، بهداشت ازدواج از نظر اسلام، انتشارات کنکاش، چاپ33، اصفهان، 1381.
17- طبرسی ، ابن نصر حسن بن فضل، مکارم الاخلاق ، چاپ4، انتشارات شریف رضیقم،1370ش .
18- طوسی، محمد، الامالی، لطبعه الاولی، دارالبقانة ، قم ،1414ق .
19- عمید، حسن، فرهنگ لغت، چاپ هشتم، انتشارات امیرکبیر، تهران،1371 .
20- قائمی، علی، نقش مادر در تربیت، مرکزمطبوعاتی دارالتبلیغ اسلامی ، قم ، بی تا .
21- قا سمی، محمد علی، سرچشمه ی تربیت، قم، نوالزهرا ، 1390 .
22- قمی، عباس، سفینة البحار، دفتر انتشارات اسلامی ، قم، 1379 .
23- کلینی، محمدبن یعقوب، کافی (اصول و فروع) ، ج2،6،5، چاپ سوم، دارالکتب الاسلامیه، تهران ،1367.
24- کوه پایه ئیها، فاطمه، تغذیه در خانواده، دانشگاه پیام نور، تهران، 1389 .
25- مجلسی، محمد باقر ، حلیة المتقین ،هجرت، قم ،1375 .
26- ، بحارالانوار، ج1،2،3،110، 59، ترجمه محمد جواد نجفی ، چاپ چهارم ، انتشارات ناشر اسلامیه ،1387 .
27- معین، محمد ، فرهنگ لغت ، چاپ ششم ، امیر کبیر ، تهران، 1363 .
28- میخبر ، سیما، ریحانه بهشتی یا فرزند صالح، نوالزهرا، قم ،1382 .
29- نامدار مقدم ، محمد، ساکت ،آرمان، 9ماه انتظار، مشهد ، جلیل،1380 .
30- نوری، میرزا حسن ، مستدرک الوسایل، ج 2،14،16، موسسه آل البیت ، قم ، بی تا .
31- صدوق، محمد بن علی بابویه قمی، علل الشرایع، ترجمه ذهنی تهرانی ، ج3،انتشارات مؤمنین، قم،1380 .
32- - ، الامالی، ترجمه محمد باقر کمره ای، چاپ ششم، بی نا ، 1376 .
33- طبرسی ، ابن علی الفضل بن الحسن، الآداب الدینیة للخزانة المعینیة ، ترجمه احمد عابدی، زائر، قم، 1380 .
مجلات و سایت ها
1- مجله خراسان .
2- www.salamatnews.com.
هوالحق
مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(سلام الله علیها) شهرستان مرند در روز چهارشنبه 19 اسفند مهمانی از شهر جلفا را در جمع طلاب داشت. خانم محمدی مدیریت محترم فاطمیه جلفا با خواهران طلبه مرند نشست تبلیغی داشتند. هدف از این نشست تبیین راههای امربه معروف و نهی از منکر حوزه ها و وظیفه تبلیغی طلاب با استفاده از تجارب بزرگان در سالن اجتماعات مدرسه بود.
بسم رب الشهداء
ویژه برنامه عمومی سوگواری شهادت بزرگ بانوی دو عام حضرت فاطمه الزهرا(سلام الله علیها) در مدرسه علمیه فاطمه الزهرا(س) مرند با حضور عمومی بانوان مومن شهرستان روز شنبه برگزارشد.
این برنامه عمومی با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین حاج آقای رستمی پیرامون عظمت خلقت این بانو همراه با اقامه نماز جماعت ظهر و عصر برگزار گردید. ادامه سوگواری با قرائت زیارتنامه حضرت زهرا(سلام الله علیها) توسط یکی از طلاب و نوحه خوانی مداح اهل بیت حاج آقای کاظمی ادامه یافت.مهمانان این برنامه در سر سفره احسان این بانو با صرف ناهار همراه طلبه های در حال تحصیل و فارغ التحصیل بودند.